Zaman su gibi geçmeye devam etmekte ve bizi adeta bir sal gibi yılın sonuna doğru sürüklemekte. Yılsonunun ve yılbaşının herkes için anlamı veya hatırlattıkları farklıdır elbette. Biz muhasebeciler ve mali müşavirler için ise yoğun bir çalışma döneminin yaklaştığının işaretidir yılsonu. Bir taraftan geçmiş yıl kayıtlarının kapanışları, bir taraftan yeni yılla ilgili yapılacak işler akla gelir. Yeni yılla ilgili yapılacak işlerin başında da yeni defterlerin tasdik ettirilmesi gelmektedir. İşin bu yönü tüm vergi mükelleflerini ve tacirleri de ilgilendirmektedir. Hele yeni TTK’n un yürürlüğe girmesi ile bu konu tacirlerimizi biraz daha ilgilendirir ve dikkat etmelerini gerektirir hale gelmiştir.
Bende burada size yeni TTK ile birlikte defter tasdikleri konusunda getirilen yeni düzenlemeler hakkında bilgi vermek, bazı noktaları dikkatinize sunmak istedim. Ama bu arada hemen şuna değinmek isterim ki, artık noterlerde yapılan defter tasdikleri için noterler tarafından hiçbir evrak hazırlanmamaktadır. Maliye Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumundan sonra Noterler Birliği de bir şifre vererek kendileri ile ilgili önemli bir iş yükünü muhasebecilere yüklemeyi başarmıştır. Muhasebeciler ne iş yapıyor ki? diye düşünenlere buradan duyurulur.
Tekrar konumuza dönecek olursak, 6762 sayılı eski TTK’n da olduğu gibi, 6102 sayılı yeni TTK’na göre de ister tüzel kişi, ister gerçek kişi olsun her tacir defter tutmak zorundadır. Yine yasanın eski halinde var olan ve yeni halinde de bulunan bir diğer yükümlülükte tutulacak defterlerin açılış ve kapanış tasdiklerinin yaptırılması zorunluluğudur. Ancak 6102 sayılı yeni TTK’n da, 6335 sayılı yasa ile yeniden düzenleme yapılarak defter tasdikine ilişkin hükümler değiştirilmiştir. Bu yazımda size, yapılan değişikliklerden sonra yeni TTK’n un son haliyle ticari defterlerin tasdik ettirilmesi yükümlülüğü ve bu yükümlülüğe uyulmaması durumunda uygulanacak cezalar hakkında bilgi vermeye çalışacağım.
Yasanın eski haline burada yer verip, kafanızı karıştırmamak adına, doğrudan değişikliklerden sonraki hükümlere göre bilgi vermek, böylelikle konuyu gereksiz yere uzatmamak yerinde olacaktır. Yeni TTK’n da 6335 sayılı yasa ile yapılan değişikliklerden sonra, ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdiklerine ilişkin yapılacak işlemler şu şekilde belirlenmiştir:
Açılış Tasdiki;
Fiziki ortamda tutulan aşağıdaki defterler için söz konusu olacaktır.
1-Yevmiye Defteri
2-Defteri Kebir
3- Envanter Defteri
4- Pay Defteri
5-Yönetim Kurulu Karar Defteri
6-Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri
Yasanın 64. Maddesi gereğince burada ismi belirtilmeyen ancak işletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan, diğer ticari defterlerin de açılış onayları yaptırılacaktır. Bu defterlerin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar, notere yaptırılacaktır. Kuruluş aşamasında defterler kullanılmaya başlamadan önce notere tasdik ettirilecek, kuruluş aşamasında tacir dilerse bu defterlerin açılış tasdiklerini ticaret sicili müdürlüklerine de yaptırılabilecektir.
Pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterinde yeterli yaprak varsa, bu defterler izleyen faaliyet dönemlerinde açılış tasdiki yaptırmaksızın kullanılabilecektir. Diğer defterler ise zorunlu olarak her yıl açılış tasdikine tabii olacaktır.
Kapanış Tasdiki:
Sadece aşağıdaki defterler için söz konusu olacak, diğer defterler için kapanış tasdiki zorunluluğu aranmayacaktır. Bu iki defterin kapanış onayları, izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayının sonuna kadar notere yaptırılacaktır.
1-Yevmiye Defteri
2-Yönetim Kurulu Karar Defteri
Açılış ve Kapanış Tasdiki Aranmayacak Defterler:
Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması halinde, açılış ve kapanış onayı aranmayacaktır.
Tasdik Ettirmemenin Cezası:
Yeni TTK’n un 6335 sayılı yasa ile yenilenen son haline göre, ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdiklerini yaptırmayanlara 4.000,00.-TL idari para cezası verilecektir.
Özetleyecek olursak; Fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri, genel kurul toplantı ve müzakere defteri açılış tasdikine tabi tutulacaktır. Bu defterlerin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar notere yaptırılacaktır. Pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla, izleyen faaliyet dönemlerinde açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılabilecektir. Diğer defterler ise zorunlu olarak her yıl açılış tasdikine tabi olacaktır. Kapanış tasdiki ise sadece yevmiye defteri ve yönetim kurulu karar defteri için söz konusu olacak, diğer defterler için kapanış tasdiki zorunluluğu aranamayacaktır.
Burada bahsedilen tasdik zorunluluklarına uymayan tacirlere 4.000,00.-TL idari para cezası verilecektir. Dolayısıyla gerçek ve tüzel kişi tacirlerin, bahsi geçen idari para cezasına muhatap olmamak için, ticari defterlerinin açılış ve kapanış tasdiklerini 6102 sayılı yeni TTK’nun öngördüğü şekilde ve sürelerde yaptırmaları, bu konuda muhasebeci ve mali müşavirlerinden gelen uyarıları da dikkate almaları menfaatlerine olacaktır.
Ramazan KARALAR
SMMM
Aydın SMMMO
Kuşadası Temsilci Yardımcısı